جراحی کم‌تهاجمی چیست؟
جراحی کم‌تهاجمی (MIS) روشی برای جراحی است که بریدگی پوست و بافت را به حداقل می‌رساند. جراحان از تکنیک‌ها و فناوری MIS استفاده می‌کنند تا کمترین آسیب ممکن در طول عمل ایجاد شود. برش‌های کوچک‌تر پتانسیل درد، عوارض و زمان بهبودی را کاهش می‌دهد. جراحان امروزه بسیاری از روش‌های رایج را با استفاده از تکنیک‌های جراحی کم‌تهاجمی انجام می‌دهند.
انواع مختلف جراحی کم‌تهاجمی چیست؟
جراحی سوراخ کلید
اکثر روش‌های جراحی کم‌تهاجمی شامل استفاده از برش‌های کوچک و “سوراخ کلید” هستند تا به عنوان پورت‌هایی برای ابزارهای خاص در طول جراحی عمل کنند. بسته به محل، طول این برش‌ها معمولاً 3 سانتی‌متر یا کمتر است که پورت دسترسی به آندوسکوپ را فراهم می‌کند، یک لوله باریک با یک دوربین روشن در انتهای آن، که تصاویر را به صفحه نمایش می‌دهد. جراحان از طریق پورت‌های دیگر با ابزارهای بلند و باریک عمل می‌کنند.
انواع مختلفی از آندوسکوپ‌ها برای قسمت‌های مختلف بدن وجود دارد و گاهی اوقات با نام‌های خاصی استفاده می‌شود. به عنوان مثال، یک لاپاروسکوپ به داخل حفره شکم ، یک توراکوسکوپ به داخل حفره قفسه سینه و یک آرتروسکوپ وارد مفاصل می‌شود. جراحی با استفاده از این محدوده‌ها ممکن است جراحی لاپاراسکوپی، جراحی توراکوسکوپی یا جراحی آرتروسکوپی نامیده شود که چند نوع جراحی کم‌تهاجمی هستند.
جراحی رباتیک
نوع پیشرفته جراحی کم‌تهاجمی از بازوهای رباتیک برای عمل از طریق برش‌های کوچک استفاده می‌کند. به این عمل جراحی رباتیک می‌گویند. یک جراح آموزش دیده ویژه بازوهای ربات را از کنسولی در اتاق عمل به کار می‌اندازد. رباتیک امکان دقت و کنترل بیشتر در مناطق کوچک‌تر را فراهم می‌کند. اکثر روش‌های جراحی رباتیک از چندین پورت استفاده می‌کنند، اما گاهی اوقات جراحی تک‌پورت هم امکان‌پذیر است.
جراحی اندووسکولار
جراحی اندووسکولار شامل عبور یک کاتتر کوچک از طریق یک رگ خونی و جراحی از طریق همان رگ است. برای دسترسی به رگ خونی فقط یک برش کوچک لازم است. اغلب، جراحان اندووسکولار می‌توانند پوست را به جای بریدن، با سوزن سوراخ کنند. این کار خون‌ریزی را به حداقل می‌رساند. جراحان کاتتر را روی یک گایدوایر می‌کشند، سپس گاید را جدا می‌کنند و ابزار جراحی را از داخل کاتتر عبور می‌دهند تا عمل کنند.
جراحی آندوسکوپی
در نهایت، برخی از آندوسکوپ‌ها می‌توانند از یک سوراخ موجود در بدن مانند بینی یا دهان عبور کنند. جراحان می‌توانند از طریق این آندوسکوپ‌ها با استفاده از ابزارهای بلند و باریک، بدون اینکه پوست را برش دهند، عمل کنند. به این عمل جراحی آندوسکوپی “روزنه طبیعی” می‌گویند. روش‌های «اندولومینال» در دیواره‌های اندام اتفاق می‌افتد، در حالی که روش‌های «ترانس لومینال» یکی از دیواره‌های اندام را برش می‌دهد.
چند نمونه از روش‌های جراحی کم‌تهاجمی چیست؟
نمونه‌های رایج از روش‌های جراحی کم‌تهاجمی عبارتاند از:
جراحی اورولوژی کم‌تهاجمی
برداشتن کلیه (نفرکتومی)، برداشتن پروستات (پروستاتکتومی) یا ترمیم افتادگی اندام لگن (ساکروکولپوپکسی)
جراحی کم‌تهاجمی ستون فقرات
فیوژن ستون فقرات، برداشتن تومور و درمان تنگی ستون فقرات
جراحی قلب کم‌تهاجمی
ترمیم نقص دیواره بین دهلیزی و ترمیم دریچه میترال
آرتروسکوپی
آرتروسکوپی شانه برای درمان پارگی روتاتور کاف، آرتروسکوپی مچ پا برای درمان درد مچ پا یا آرتروسکوپی مفصل ران برای ترمیم آسیب جزئی لگن
جراحی قفسه سینه با کمک ویدیویی (VATS)
روش‌های هدایت‌شده با توراکوسکوپی برای درمان سرطان در حفره قفسه سینه، یا برای ترمیم پکتوس اکاواتوم (روش Nuss)
جراحی لاپاراسکوپی
برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی)، برداشتن آپاندیس (آپاندکتومی)، برداشتن آدرنال (آدرنالکتومی) و ترمیم فتق
جراحی اندوواسکولار
آنژیوپلاستی ، آترکتومی ، آمبولیزاسیون و استنت گذاری
آندوسکوپی سینوس عملکردی
این جراحی، برای شرایط جدی سینوس
اندولومینال در دستگاه گوارش
برداشتن تومور (تشریح آندوسکوپی زیر مخاطی یا میکروسرجری آندوسکوپی ترانس مقعدی) و میوتومی اسفنکتر
جراحی‌های صرع
استریو الکتروانسفالوگرافی (SEEG) و تحریک عمقی مغز (DBS)
جراحی‌های چاقی
جراحی اسلیو معده و جراحی بای پس معده برای کاهش وزن
چه کسانی می‌توانند جراحی کم‌تهاجمی انجام دهند؟
از بسیاری جهات، جراحی کم‌تهاجمی ایمن‌تر از جراحی باز سنتی است. در واقع، برخی از افرادی که کاندید عمل جراحی باز سنتی نیستند، ممکن است کاندید عمل‌های کم‌تهاجمی باشند. با این حال، تکنیک‌های کم‌تهاجمی می‌توانند بیشتر از جراحی باز طول بکشند و نیاز به آمادگی قبلی دارند. این ممکن است در مواقع اضطراری یا زمانی که وضعیت هنوز مشخص نیست کارساز نباشد.
افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی خاص ممکن است کاندیدای ایده‌آل برای جراحی لاپاراسکوپی نباشند. این به این دلیل است که جراحی لاپاراسکوپی شامل پمپاژ گازها به داخل حفره شکم برای جدا کردن دیواره شکم از سایر اندام‌ها است. در برخی افراد، این گازها ممکن است خطر عوارض قلبی و ریوی را در حین جراحی افزایش دهند. جراح موارد خطر شما را به صورت فردی ارزیابی می‌کند.
جراحی کم‌تهاجمی چه مراحلی دارد؟
انواع مختلف روش‌های جراحی شامل مراحل مختلفی است. با این حال، تفاوت‌های کلی بین جراحی باز (سنتی) و روش‌های جراحی کم‌تهاجمی وجود دارد.
- بیهوشی: در حالی که جراحی باز تقریباً همیشه به بیهوشی عمومی نیاز دارد، برخی از روش‌های کم‌تهاجمی اینگونه نیستند. ممکن است فقط به بی‌حسی موضعی در محل برش نیاز داشته باشید. اگر در حال انجام جراحی آندوسکوپی هستید، ممکن است اصلاً نیازی به بیهوشی نداشته باشید.
- برش‌ها: علامت بارز جراحی کم‌تهاجمی، برش‌های کوچک است. طول این برش‌های کوچک برای آندوسکوپ‌ها و ابزارهای جراحی معمولاً 3 سانتی‌متر یا کمتر است. اگر جراح نیاز به برداشتن اندامی از طریق آن داشته باشد، برش ممکن است کمی بزرگ‌تر باشد یا اگر در مغز یا سیستم عروقی باشد، کوچک‌تر خواهد بود. این برش‌ها معمولا با درد کمتر و زمان بهبودی سریع‌تر همراه است.
- زمان عمل و نقاهت: به طور کلی، زمانی که جراحان از روش‌های کم‌تهاجمی استفاده می‌کنند، جراحی طولانی‌تر می‌شود، زیرا مراحل و ابزار بیشتری در این زمینه وجود دارد. این امر به ویژه در مورد جراحی رباتیک صادق است. از طرف دیگر، زمان بهبودی بسیار سریع‌تر است. همچنین در اغلب موارد همان روز بعد از جراحی امکان بازگشت به منزل را دارید.
در جراحی کم‌تهاجمی از چه ابزار یا تجهیزاتی استفاده می‌شود؟
جراحی کم‌تهاجمی به ابزار و تجهیزات تخصصی نیاز دارد که برای استفاده از آن‌ها نیاز به آموزش تخصصی دارد. علاوه بر جراح، نیاز به یک تیم جراحی خوب آموزش دیده برای مدیریت درست است. تیم جراحی به نظارت بر دستگاه‌ها و انجام تنظیمات مربوط به تجهیزات در حین جراحی کمک می‌کند.
برخی از تجهیزات مورد استفاده آن‌ها عبارتاند از:
آندوسکوپ
آندوسکوپ‌ها لوله‌های بلند و باریکی هستند که در انتهای آن یک دوربین فیلمبرداری روشن قرار دارد. آن‌ها در اندازه‌های مختلف برای بررسی داخل حفره‌های مختلف بدن هستند.
تجهیزات تصویربرداری
ویدئویی از طریق آندوسکوپ در حین جراحی نظارت می‌کند. جراحان اغلب از سایر فناوری‌های تصویربرداری برای تعیین محل جراحی مانند سونوگرافی یا فلوروسکوپی استفاده می‌کنند .
کاتترهای اندوواسکولار
این کاتترهای کوچک از طریق رگ‌های خونی حرکت می‌کنند. جراحان از گاید وایرها و تصویربرداری با اشعه ایکس برای هدایت کاتترها به محل جراحی استفاده می‌کنند.
تروکارها
تروکارها لوله‌هایی هستند که تیم جراحی در برش‌های سوراخ کلید (پورت‌ها) قرار می‌دهند. آن‌ها سایر ابزارهای جراحی از جمله آندوسکوپ را از طریق تروکارها عبور می‌دهند.
بادکش‌ها
دمنده‌ها گاز دی اکسید کربن کم فشار را از طریق یک لوله وارد حفره بدن می‌کنند. جراحان زمانی که نیاز به باد کردن حفره شما برای دید و دسترسی دارند از بادکش استفاده می‌کنند.
بالن‌ها
هنگامی که جراحان نمی‌خواهند یا نیازی به باد کردن کل حفره بدن ندارند، ممکن است از یک بالون بادی برای ایجاد فضا برای عمل در جایی که نیاز دارند استفاده کنند. آن‌ها بالون را در انتهای یک تروکار، آندوسکوپ یا کاتتر قرار می‌دهند و با پمپاژ گاز از طریق لوله، آن را باد می‌کنند.
وسایل جراحی
ابزارهای جراحی کم‌تهاجمی بلند و باریک هستند تا در فضاهای باریک عمل کنند. جراحان این ابزارها را از طریق تروکار، آندوسکوپ یا کاتتر استفاده می‌کنند.
سیستم جراحی داوینچی
سیستم جراحی داوینچی سیستم رباتیکی است که جراحان در جراحی رباتیک از آن استفاده می‌کنند. این شامل یک کنسول عمل، یک صفحه ویدئوی جداگانه و یک چرخ دستی تجهیزات است که ابزار جراحی و دوربین را در خود جای می‌دهد. این کنسول دارای چهار بازوی روباتیک است.
مزایای جراحی کم‌تهاجمی چیست؟
مزایای بالقوه عبارتاند از:
- کاهش تروما
- کاهش از دست دادن خون
- کاهش خطر عوارض جراحی
- کاهش خطر عفونت
- کاهش جای زخم
- کاهش بستری شدن در بیمارستان
- کاهش زمان بهبودی
- کاهش درد و نیاز به دارو
- در برخی موارد عدم نیاز به بیهوشی عمومی
معایب جراحی کم‌تهاجمی چیست؟
معایب احتمالی عبارتاند از:
- نیاز به آموزش و تجهیزات ویژه دارد.
- ممکن است به صورت محلی در دسترس نباشد.
- ممکن است گران‌تر باشد.
- ممکن است عملیات بیشتر طول بکشد.
- ممکن است در شرایط اضطراری کار نکند.
- دمیدن گاز برای برخی افراد خطرات قلبی ریوی دارد.
پیشرفت‌ها در فن‌آوری و تکنیک‌های جراحی به جراحان این امکان را می‌دهد تا جراحی بیشتری را با استفاده از روش‌های کم‌تهاجمی انجام دهند. با دسترسی به اندام‌های شما از طریق پورتال‌های کوچک‌تر، جراحان می‌توانند آسیب‌های ناشی از جراحی را به حداقل برسانند و در نتیجه درد، عوارض و زمان بهبودی را کاهش دهند.